Niemieccy naukowcy od lat pracują nad stworzeniem szczepionki na glejaka. Jest to obecnie najczęstszy nowotwór mózgu. Pierwsze badania kliniczne były wykonywane na myszach – pokazały one, że szczepienie stymuluje układ immunologiczny zwierzęcia do walki z komórkami glejaka. Dziś szczepienie na raka jest już po pierwszej fazie badań na ludziach. Wyniki są bardzo obiecujące – według profesora Michaela Platten z niemieckiego Centrum Badań nad Rakiem można mieć nadzieję, że uda się opracować skuteczne leczenie nowotworu.
Glejaki to trudny do leczenia rodzaj nowotworu mózgu
Jeszcze kilka lat temu wykrycie u pacjenta nowotworu mózgu w zaawansowanym stadium stanowiło wyrok śmierci. Dziś dzięki postępowi w medycynie, a konkretnie immunoterapii (stymulacji układu odpornościowego tak, aby niszczył on znajdujące się w mózgu komórki nowotworowe), chory może liczyć na wydłużenie życia. Szczególnie trudnym w leczeniu rodzajem nowotworu mózgu są glejaki – naukowcy z niemieckiego Centrum Badań nad Rakiem opracowali jednak szczepionkę, która mogłaby pomóc w tej walce.
Niemieccy naukowcy z profesorem Michaelem Platten od lat pracują nad stworzeniem szczepionki, która pomogłaby układowi odpornościowemu pacjenta nauczyć się atakować zmutowane komórki IDH1 unikalne dla glejaków. Poprzednio Nature donosiło, że szczepionka jest w fazie testów na myszach. Najnowszy artykuł opublikowany w renomowanym czasopiśmie naukowym niesie jednak większą nadzieję – nowatorska szczepionka przeszła pierwszą próbę badań na ludziach [1].
Przełomowa szczepionka na glejaka – wyniki badania fazy I na ludziach
Badanie fazy I przeprowadzono u 33 pacjentów z nowo zdiagnozowanym glejakiem IDH1. Wyniki okazały się bardzo satysfakcjonujące – u aż 93,3% pacjentów wykryto immunologiczne limfocyty T skierowane przeciwko mutacji IDH1, co wskazuje na to, że szczepionka wywołała spodziewaną odpowiedź immunologiczną.
Pacjenci z dużą liczbą limfocytów T wykazywali również pseudoprogresję – zjawisko to wiąże się z napływem limfocytów do tkanki guza i w rezultacie jego obrzęku. Pseudoprogresja w wielu przypadkach oznacza pozytywne rokowanie, co także potwierdziły badania niemieckich naukowców. Po trzech latach obserwacji pacjentów prawdopodobieństwo przeżycia jest oceniane na 84%, ponieważ u większości z nich nie zaobserwowano dalszego wzrostu guza. Obserwacja będzie kontynuowana.
Eksperymentalna szczepionka na glejaka jest bezpieczna
Rezultat I fazy badań wykazał zarówno skuteczność szczepienia, jak i jego wysokie bezpieczeństwo. Pacjentów poddawano regularnym ocenom medycznym, które pokazały, że nowatorska szczepionka na glejaka nie powoduje żadnych poważnych skutków ubocznych. Mimo to profesor Michael Platten jest ostrożny, jeśli chodzi o interpretację wyników badania fazy I. Jak mówi naukowiec, z tego wczesnego badania bez grupy kontrolnej nie można wyciągnąć dalszych wniosków na temat skuteczności szczepionki. Zespół Plattena zapowiedział kontynuację badań, naukowcy przygotowują również badanie fazy II.
Źródło:
- Platten, M., Bunse, L., Wick, A. et al. A vaccine targeting mutant IDH1 in newly diagnosed glioma. Nature 592, 463–468 (2021) https://doi.org/10.1038/s41586-021-03363-z.